Tips

Samantha Harvey, In orbit

Een mini-maatschappij van zes mensen, twee vrouwen, vier mannen, verschillende nationaliteiten. Negen maanden zitten ze op elkaars lip, draaien ze om de aarde, kijken ze hoe zij slaapt en waakt.

Ze zijn naar de ruimte gekomen ‘uit een verlangen naar meer, meer van alles, meer kennis en bescheidenheid. Snelheid en verstilling. Afstand en nabijheid. Meer minder, meer meer. En wat ze merken is dat ze klein, nee, niets zijn.’

Ik had nooit gedacht dat ik dit mooi zou vinden: een boek over een ruimtevaartschip dat in banen om de aarde draait. Maar ik viel als een blok voor deze winnaar van de prestigieuze Booker Prize, en dat komt vooral door de prachtige pen van Samantha Harvey waar de vonken van afspatten en door de bijzondere blik die ze ons gunt op de aarde en de mens.

Het leven op aarde is ver weg, vervreemdend vanwege de afstand en de onvoorstelbare snelheid van verplaatsing, en toch heel betrokken en dichtbij. In een dag passeren ze vijf continenten, van herfst tot voorjaar, van gletsjers tot woestijnen, oerbossen en oorlogsgebieden. Er is geen tijdsbesef, dag en nacht wisselen elkaar in driekwartier af. In de ruimte is alles anders, niets is wat ze dachten dat het was. ‘Vanaf het ruimtestation is de mensheid een wezen dat alleen ‘s nachts naar buiten komt. De mensheid is een licht van steden en de gloeidraden van wegen.’

Tove Ditlevsen, Vilhelms kamer

Ik wil een boek schrijven over Vilhelms kamer en over de gebeurtenissen die er plaatsvonden of daaruit voortkwamen en die tot de dood van Lise leidden.

Met deze verantwoording opent Ditlevsen haar boek en speelt daarna voortdurend met het perspectief van de verteller, van zichzelf en van de figuranten uit haar omgeving. Compromisloos vertelt ze over haar huwelijk met Vilhelm en hoe het misliep. Genadeloos beschrijft ze haar eigen ‘gektes’ en het egocentrische gedrag van Vilhelm. Daarbij benadrukt ze hoe er in haar tijd tegen een schrijfster werd aangekeken: een huisvrouw met een aardig talent voor schrijven. Als ze beroemd wordt kan Vilhelm dat niet uitstaan, hij wordt steeds bozer en wreder in zijn gedrag naar haar. Waar hij eens haar redder uit een verslaving was, kan hij het nu niet aan dat ze een eigen carrière krijgt.
Het einde komt als een mokerslag, ook al weet je tijdens het lezen dat het niet anders dan zó kan aflopen.

Lees vooral, en misschien wel vooraf, de delen uit de Kopenhagen trilogie om te begrijpen hoe het zover heeft kunnen komen. Dit is een schrijfster van de buitencategorie!

Phaedra Werkhoven, Al onze helden liggen hier

De Zutphense schrijver en journalist Phaedra Werkhoven zat een jaar lang op het Marsveld, een van de grootste militaire begraafplaatsen van Oekraïne. Hier liggen de ‘helden’ begraven, de Oekraïense soldaten die stierven sinds de Russische invasie in februari 2022. Haar reis ging langs de graven, oude en verse, maar ook langs de geschiedenis van deze mannen en vrouwen. Waarom gingen zij naar het front? Waarom offerden ze liefde en leven op? In deze indrukwekkende ‘oral history’ geeft Werkhoven de wrede oorlog een menselijk gezicht dat je niet snel zult vergeten.

Sana Valiulina, Waar alle wegen ophouden

Bij een bezoek aan een klein oorlogsmuseum in Normandië wordt Sana Valiulina plotseling geconfronteerd met een foto waarop haar Russische vader te zien is in gezelschap van een Amerikaanse militair. Daar, in dat museum, begint haar zoektocht naar de geschiedenis van haar vader. En wat voor een geschiedenis!

Vader, in 1922 geboren in Moskou, wordt in de Tweede Wereldoorlog als 21-jarige onder de wapenen geroepen en gedropt in Duitsland, waar hij gevangen wordt genomen. Daar staat hij voor de keuze: de dood in het concentratiekamp of in Duitse krijgsdienst treden. Hij belandt in 1944 in West-Frankrijk, geeft zich over aan de Amerikanen en strijdt met de geallieerden tegen de Duitsers. In Engeland proeft hij voor het eerst wat vrijheid is, maar dan gebeurt het onvoorstelbare, hij wordt teruggestuurd naar Rusland, waar hij als landverrader naar de Goelag wordt verbannen.

Valiulina heeft in deze non-fictieroman haarscherp beschreven hoe de mens in handen van dictators een speelbal van de macht is en hoe de opgelopen trauma’s van generatie op generatie doorwerken. Dit boek is een eerbetoon aan haar vader die onder alle omstandigheden vasthield aan menselijke waarden. Een ware held.

Nog meer leestips

Die vindt u in onze NIEUWSBRIEF. In de nieuwste editie de tip van onze winkel: Een lange zomer vrij van Jane Gardam, Compoun van Ronelda S. Kamfer, Vier de teugels van Kathryn Scanlan, Trofee van Gaea Schoeters, Filosofisch Dagboek van Bart Wallet en Paul van Tongeren, Ségurant, de drakenridder van Emanuele Arioli en Rouwdouwers van Falun Ellie Koos.