Tess over Paradijs

Net als vele anderen had ik nog nooit van de Tanzaniaan Abdulrazak Gurnah gehoord totdat hij afgelopen jaar de Nobelprijs voor de literatuur won. De jury roemt hem vanwege de compromisloze en empathische wijze waarop hij schrijft over thema’s als kolonialisme, migratie en ontworteling. Dat maakt natuurlijk indruk.

Paradijs leest als een sprookje, maar dan wel een grimmig sprookje. Het speelt zich af tijdens de Eerste Wereldoorlog, toen Tanzania nog een Duitse kolonie was.
Hoofdpersonage Yusuf wordt als jongen van twaalf meegenomen door een Arabische koopman aan wie zijn ouders geld verschuldigd zijn. Tijdens deze reis door de binnenlanden zie je Yusuf uitgroeien van een onzeker jongetje tot een sterke en aantrekkelijke jongeman. Het coming-of-age-verhaal is doorspekt met volksverhalen, mythen en verhalen uit de Bijbel en de Koran.

Het Afrika van Yusuf is hard en gruwelijk maar ook van een grote schoonheid. Voor mij waren de mythen en religieuze verhalen die verteld werden het mooist. De verweving van die verhalen met de keiharde realiteit maakte het een leeservaring die ik niet snel zal vergeten.