Tatjana over Saturnin

Na Roest komt Jakub Małecki opnieuw met een prachtige roman, waarin de Tweede Wereldoorlog de rode draad vormt. Saturnin is een familiekroniek die drie generaties omspant. Het verhaal begint met een telefoontje van Saturnins moeder dat opa Tadeusz spoorloos is verdwenen. In Saturnins zoektocht naar zijn grootvader legt Małecki subtiel bloot hoe de gruwelen die Tadeusz heeft meegemaakt in de oorlog doorwerken in de levens van Tadeusz, zijn dochter Hania en kleinzoon Saturnin. Dat hier niet over gesproken wordt, is misschien nog wel erger. Het leidt tot schaamte en eenzaamheid. Małecki verwoordde het mooi in een interview: ‘Ik denk dat in veel huizen nog steeds veel meer wordt gesproken over aardappelen, waspoeder en benzineprijzen dan over verliefdheid of teleurstelling.’

Małecki karakteriseert zijn personages met verschillende vertelperspectieven en in diverse vertelvormen, wat het verhaal interessant en bij vlagen zelfs magisch maakt. Zijn stijl is echter direct en zonder poespas en dit maakt Saturnin voelbaar tot op het bot. Dit laatste is ook zeker de verdienste van vertaler Karol Lesman.

Alvast een klein voorproefje:
‘Toen ik nog in Kwilno woonde gingen we weliswaar elke zondag naar de kerk, maar volgens hetzelfde principe als volgens welke we naar verjaardagen, doopfeesten en bruiloften gingen. Ma, opa en ik behoorden tot de mensen die wel geloofden maar zonder overdrijven.’

En nog een tip voor wie het gaat lezen: lees het nawoord ook pas echt aan het eind.