Prikkelend in hoge mate – Een geschiedenis van de bioscopen in Zutphen

Hans Heesen

Zutphen kent een rijke bioscoopgeschiedenis, vanaf de eerste reizende bioscopen in 1901 via de eerste vaste bioscopen – Odeon, Luxor, Schouwburgbioscoop – uit de tijd van de zwijgende film tot anno nu. Hans Heesen en Emy Vesseur vertellen de verhalen van al deze ondernemingen en portretteren de mensen die eraan verbonden waren.

Dat levert een stoet aan onvergetelijke figuren op, van de reizende bioscoop-evangelist Arie Weltevreden, filmexplicateur Maurits Vigeveno en harmonica-virtuoos Carel Frederik Losscher tot aan dominee Oskamp die waarschuwde tegen ‘het bioscoop-kwaad’, burgemeester Dijckmeester die Eisenstein’s Pantserkruiser Potemkin een gevaar voor de openbare orde vond en filmoperateur Jean Baptist Vigier die in de oorlog op zoek ging naar zijn zoon die vocht aan de kant van de Duitsers.

Daarnaast komen bekende namen voorbij als de in Zutphen geboren actrice Theo Mann-Bouwmeester die haar opwachting maakte in vijf films, schrijver Menno ter Braak die in Zutphen een lezing over film kwam geven en er en passant zijn vrouw vond, en de Zutphense tekenaar Jo Spier die in 1945 door de Nazi’s werd gedwongen mee te werken aan een propagandafilm over concentratiekamp Theresienstadt, waar hij als jood met vrouw en kinderen gevangen zat.