Regio

Van Zutphen nooit genoeg – Bertus Voortman

Willem Sprengers

‘Ik zou liever wat minder gaan eten, dan dat ik niet meer zou mogen schilderen,’ aldus Bertus Voortman in een interview in 1985. Schilderen uit levensbehoefte, het tekent de gedrevenheid van deze Zutphense kunstenaar. In zijn lange leven schiep hij een omvangrijk oeuvre, waarin Zutphense stadstaferelen en Achterhoekse landschappen en dorpsgezichten ruim vertegenwoordigd zijn. Hij maakte ook reisimpressies, stillevens, portretten, figuur- en naakttekeningen. Met zijn affiches en decorontwerpen kreeg hij in het Zutphense culturele leven ruime bekendheid. Redenen genoeg om over deze kunstenaar een monografie te publiceren.

Willem Sprengers (Eindhoven 1943) is Zutphenaar sinds 1980 en heeft een brede belangstelling voor kunst, cultuur en geschiedenis. Hij is lid van tekengenootschap Het Palet, in 1942 mede opgericht door Bertus Voortman.

Verschijnt 2 juni

De IJssel – Beeld van een rivier

Jan Baggen

Kunstenaar Jan Baggen is geboren en getogen in de IJssel- en Hanzestad Zutphen. Het kan dan ook niet anders dan dat er IJsselwater door zijn aderen vloeit. In woord en beeld doet hij verslag van de rivier, van Westervoort tot Kampen. De IJssel – Beeld van een rivier is een eerbetoon aan de rivier, en laat zien dat de IJssel geen dag hetzelfde is.

De Vrolijke Canon van Zutphen – 13.000 v Chr. – 1350

Davy Kastelein en Derk-Jan Rouwenhorst

Geschiedenis saai? Echt niet! Zeker niet wanneer je allerlei bijzondere en verrassende feitjes over de mooiste Hanzestad van Nederland te weten komt. Archeoloog Davy Kastelein weet in dit boek vol cartoons, prachtig historisch beeldmateriaal en overzichtelijke kaartjes een levendig beeld te schetsen van de historie van onze stad tot plusminus 1350. De illustraties zijn van de hand van Derk-Jan Rouwenhorst, die wekelijks de cartoons van Gert & Tess verzorgt voor de lokale krant Contact.

Dit is het eerste deel van een reeks van 4 uitgaven, van de eerste bewoners tot de pestepidemieën in de veertiende eeuw. Andere onderwerpen zijn: aanval Vikingen, bouw Ringburgwal door Everhard de Saks, Graafschap Hamaland, Graafschap Zutphen, vroegste vermelding Warnsveld, Stadsbrief, stichting Nieuwstad, kasteel De Marsch, de haven Schupstoel, handel op Engeland, stadsbranden, Kwadrant en de brief van koning Waldemar.

‘Dit is geprint toe Zutphen’

Thiman Petersz. Os van Breda en Andries Jansz. van Aelst, de eerste Zutphense boekdrukkers

Marjolein Koudstaal en Mirjam van Velzen-Barendsen

De uitvinding van de boekdrukkunst door Gutenberg omstreeks 1450 geldt als een van de belangrijkste innovaties in de geschiedenis van de mensheid. Mede onder invloed van de Reformatie, maar ook de Contrareformatie, verspreidde de drukpers zich in de tweede helft van de vijftiende eeuw razendsnel over het Europese continent en kwam het gedrukte boek daarmee ter beschikking van de burgers. Deze ontwikkeling, die we als het begin van de informatiemaatschappij kunnen beschouwen, zou van grote invloed op de politieke en economische ontwikkelingen in de wereld blijken te zijn.

Marjolein Koudstaal en Mirjam van Velzen-Barendsen onderzochten wat de boekdrukkunst voor Zutphen in de vijftiende en zestiende eeuw heeft betekend en welke drukkers zich het eerst met deze nieuwe techniek in de IJsselstad gingen bezighouden. In deze eerste uitgave in de reeks Erfgoedpublicaties Zutphen, leest u over hun ontdekkingen en ziet u talloze prachtige drukken die van de eerste drukkers van Zutphen bewaard zijn gebleven.

Bronkhorst. Aan de boorden van de IJssel

Frits van Wijngeeren

Bronkhorst is een stad met een uniek karakter. Het verkreeg in 1482 stadsrechten, waarna er ter versterking twee stadspoorten werden gebouwd, de Veerpoort en de Steenpoort. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd een omvangrijke restauratie uitgevoerd en werd Bronkhorst welvarender, ook doordat het toerisme aanzienlijk toenam.

Bronkhorst. Aan de boorden van de IJssel brengt het vroegere en huidige Bronkhorst in beeld: alle veranderingen in de stad sinds de vorige eeuw, het landelijk gebied rondom en het Bronkhorsterveer, de Bronkhorster Molen en het Gemaal Grote Beek.

Rijk geïllustreerd met meer dan 300 foto’s, overzichtskaarten en andere bijzondere afbeeldingen.

Verhaal van Gelderland I, II, III en IV

onder redactie van Dolly Verhoeven, Maarten Gubbels en Michel Melenhorst

De rijke geschiedenis van Gelderland in een compleet en prachtig geïllustreerd overzicht.

In vier boeken behandelt Verhaal van Gelderland alle belangrijke thema’s uit het Gelderse verleden, van de vroegste tijden tot nu. Van de mysterieuze grafheuvels op de Veluwe tot de machtige hertogen van Gelre. Van ordelijke Romeinse legerkampen tot weelderige adellijke landgoederen. Van de gewelddadige verovering van Grol tot de mislukte slag om Arnhem.

Verhaal van Gelderland is een integrale en chronologische geschiedenis, waarin politieke, economische, sociale en culturele processen per periode in onderlinge samenhang beschreven worden. Elk boek bestrijkt een eigen tijdvak en is rijk geïllustreerd met honderden afbeeldingen, waaronder tientallen nieuwe kaarten en tekeningen.

Aan Verhaal van Gelderland werken ruim dertig auteurs en redactieleden mee: allen kenners van hun specifieke tijdsperiode en van de regionale geschiedenis van Gelderland. Zo schrijft Paul van der Heijden over de Romeinen in Gelderland, vertellen Johan Oosterman en Rudolf Bosch over het middeleeuwse hertogdom Gelre, neemt Ronald de Graaf ons mee naar de Tachtigjarige Oorlog en beschrijft Joost Rosendaal Gelderland in de woelige Bataafs-Franse tijd. Dolly Verhoeven sluit de boekenreeks af met het verhaal over Gelderland in de twintigste eeuw.

Zutphen 1572. De geschiedenis van een bloedbad


Johan Visser

Zutphen is aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog het middelpunt van een gewelddadige burgeroorlog. In juni 1572 sluit de stad zich aan bij de opstand van Willem van Oranje tegen de Spaanse koning Filips II. De maanden daarna verlopen dramatisch. Geestelijken worden gemarteld en vermoord, kerken en kloosters geplunderd en verwoest. Families zijn tot op het bot verdeeld en tientallen inwoners zoeken elders een veilig heenkomen. Verdraagzaamheid maakt plaats voor verdeeldheid.

In het najaar keert het tij. Oranje vlucht en op 16 november 1572 neemt het Spaanse leger Zutphen in. Daarna wordt de stad geplunderd en gestraft.

Waar 1572 voor de Zutphenaren een jaar werd om snel te vergeten, ontstond buiten de stad juist een levendige herinneringscultuur en propagandastrijd over bloeddorstige Spanjaarden en arme Zutphenaren. Volgens die verhalen werd in 1572 de stad in brand gestoken, werden vrouwen verkracht en vonden honderden burgers in de IJssel de verdrinkingsdood door toedoen van wrede Spanjaarden.

Eigentijdse bronnen laten echter een ander beeld zien. Waar komen die gruwelverhalen dan vandaan? Wat maakten gewone Zutphenaren in 1572 nu wél mee? En waarom is het bloedbad in het collectieve geheugen gegrift?

Verschijnt op 19 oktober 2022
U kunt hier een exemplaar reserveren

Nieuwe historische atlas van Zutphen


Willem Frijhoff, Michel Groothedde, Christiaan te Strake

Zutphen is een van de oudste steden van Nederland en een van de best bewaarde. Daarbij is het een levendige winkel‑ en marktstad met een aantrekkelijk stadsbeeld, een prachtige ligging aan de IJssel en veel mooie monumenten. Deze Nieuwe historische atlas van Zutphen verklaart dat positieve imago aan de hand van drie troeven: haar rijke geschiedenis, haar ogenschijnlijk wat chaotische plattegrond en haar getorende silhouet.

Aanvankelijk leek de geschiedenis van Zutphen simpel: ontstaan aan de samenvloeiing van IJssel en Berkel werd de stad kortstondig de zetel van een al snel door Gelre geabsorbeerd graafschap. Na haar bloei als Hanzestad werd ze omgevormd tot garnizoensstad, om geleidelijk tot het niveau van een provinciestad af te dalen. Intussen hebben de archeologie en de stadsgeschiedenis ons beeld van Zutphens geschiedenis ingrijpend vernieuwd. Dit wordt in de atlas uiteraard uitgebreid besproken.

Met het oog op Gorssel

Dick van Welzen

Met het oog op Gorssel brengt een bijzondere ode aan Gorssel en zijn erfgoed. Het boek geeft een overzicht van zo’n vijftig Gorsselse plekken met historische betekenis, bezien door het oog van Gorsselse of aan Gorssel gelinkte beeldende en literaire kunstenaars.

Het Berghse kroniekenhandschrift – Begin van de Gelderse geschiedschrijving

Johan Oosterman

Het Berghse kroniekenhandschrift, rond 1460 geschreven in de volkstaal van het Nederrijngebied, werd in 2017 verworven door Stichting Huis Bergh. Het was ooit eigendom van de Van den Berghs, bewoners van kasteel Huis Bergh te ’s-Heerenberg. Het Berghse kroniekenhandschrift – Begin van de Gelderse geschiedschrijving geeft antwoord op een aantal vragen die het handschrift oproept. In opdracht van wie is het gemaakt? Waarom bevat het juist de geschiedenissen van de regio’s Gelre, Holland, Brabant, Mark en Kleef en van de bisdommen Keulen, Luik, Utrecht en Münster? Welke voorbeelden volgde de samensteller? Welke teksten heeft de kopiist overgeschreven? Welke nieuwe feiten onthult het handschrift? Hoe moeten we de 28 pentekeningen, die het manuscript sieren, zien in de Nederrijnse beeldtraditie? De auteur zoomt in op de roerige periode rond het midden van de 15de eeuw, wanneer Adolf van Gelre in opstand komt tegen zijn vader, hertog Arnold van Gelre.