Regio

Voorst!

Een cultuurhistorische atlas van een veelzijdige gemeente tussen Veluwe en IJssel; onder redactie van Luuk Keunen

De cultuurhistorische atlas Voorst illustreert de wordingsgeschiedenis van de gemeente Voorst. Het is een fraai uitgevoerd publieksboek vol verhalen, foto’s, illustraties en kaarten.

Het boek bestaat uit drie delen. Het eerste deel vertelt het chronologische verhaal van de landschapsgeschiedenis van de gemeente Voorst vanaf de prehistorie tot heden. In deel twee staat het huidige landschap centraal en komt zowel het bovengrondse erfgoed (landschap, gebouwen, cultuur, bedrijvigheid, kernen) als het ondergrondse (de bodem als schatkamer) aan de orde. In het derde deel komen diverse maatschappelijke en historische thema’s aan bod, zoals industrie en bedrijvigheid, strijd en verdediging, kunst en cultuur, maatschappij, wet en recht, religie etc. Dat alles wordt afgewisseld met persoonlijke verhalen van mensen met een band met Voorst.

De Walburgiskerk in Zutphen

Jos Hartman

De Walburgiskerk in Zutphen kent een lange en fascinerende geschiedenis: van middeleeuwse hoofdkerk van Stad en Graafschap Zutphen, via de Reformatie en de Tachtigjarige Oorlog naar de moderne tijd met haar restauraties, de Tweede Wereldoorlog en de lange weg van herstel. 

Jos Hartman beschrijft het roerige verleden van het gebouw, de gebruikers en het gebruik. Daarna volgt een rondgang door de kerk, langs schilderingen, beeldhouwwerk, grafzerken, de unieke kaarsenkroon, doopvont, orgel – alles wordt getoond en toegelicht. Ook de Librije, met haar unieke inventaris en collectie uit de vijftiende tot de negentiende eeuw, en de buitenkant van de kerk worden in beeld gebracht.

De Oosterspoorweg

De spoorlijn Amsterdam− Zutphen met zijtak Hilversum−Utrecht

Michiel ten Broek, Victor Lansink

De Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) zocht rond 1870 aansluiting op het internationale netwerk van spoorlijnen door de aanleg van de Oosterspoorweg. Ze ging daarmee de concurrentie aan met de Rijnspoorweg die van Amsterdam via Arnhem naar Duitsland liep. Daarbij speelde ze onder een hoedje met de Maatschappij tot Exploitatie van Staatsspoorwegen. Het eerste deel van de Oosterspoorweg werd op 10 juni 1874 in gebruik genomen. In anderhalve eeuw is er veel veranderd. Stations werden geopend, uitgebreid, vernieuwd of gesloten, de HIJSM werd een deel van NS, concurrentie verdween maar kwam in een andere gedaante weer terug. De Oosterspoorweg bracht het armelijke Gooi in korte tijd tot grote bloei met de eerste grote forensenstations van het land. Het imposante station Utrecht Maliebaan werd het Spoorwegmuseum en in Utrecht is zelfs een stuk van het Oosterspoor veranderd in een park.

Een Bassist Vertelt

Hans Hoog Stoevenbelt

Alles wat de mens doet, is een spel, hoe serieus ook. Spelen is de manier waarop we leren, waarop we onze cultuur overbrengen. Het is hoe de creativiteit werkt, die ons bevrijdt van onze grenzen, beperkingen, angsten. 
Door spelen leren we onszelf kennen. Misschien is het wel de enige manier om ons bestaan zin te geven. 
Maar niemand die weet hoe het werkt, want wie bestudeert, speelt niet. Niemand kan het ons uitleggen. Behalve één man: Hans Hoog Stoevenbelt. 
In de speelse anekdotes in dit boek doet hij ons voor hoe hij van kind af aan jong is gebleven.
Hans speelde met verf, met beroemde muzikanten, met humor, met corona, met zingeving, met naïviteit, met zwervers, hippies, kikkers en kakkers, met dichters, hoogwaardigheidsbekleders, met knakworst, met de lokale geschiedenis, met een witte walvis, met vuur, met grenzen, met zijn leven, met de waarheid.

Tegen de Duitse leugens – De illegale pers in Zutphen, 1940-1945

Menno Tamminga

In de Tweede Wereldoorlog konden kranten en tijdschriften alleen blijven verschijnen als ze de aanwijzingen van de bezetter volgden. Dat betekende dat uitsluitend nog pro-Duitse berichtgeving kon worden afgedrukt. In reactie op de Duitse censuur en aangemoedigd door geallieerde overwinningen kwamen er na 1942 in Nederland steeds meer illegale bladen. Sommige riepen op tot verzet, spraken hun lezers moed in en schreven al over de toekomst na de bevrijding. Andere brachten hoofdzakelijk frontnieuws en Oranje-nieuws, zoals ze dat oppikten door clandestien te luisteren naar de BBC en Radio Oranje.

Voor deze publicatie deed Menno Tamminga – oud-journalist van NRC – diepgaand onderzoek naar de illegale krantjes die in Zutphen verschenen en de contacten die de makers hadden met de (gewapende) illegaliteit. Het resultaat leest u in dit niet eerder vertelde verhaal dat een waardevolle aanvulling betekent op de geschiedschrijving van Zutphen.

Een belangrijk hoofdstuk is gewijd aan De Frontloupe, een illegaal krantje waarvan alle nummers worden bewaard in het Regionaal Archief Zutphen. Behalve aan De Frontloupe besteedt Tamminga aandacht aan Het Parool, De Waarheid en Trouw, drie landelijke kranten die ook in Zutphen verschenen.

Met deze publicatie heeft de auteur niet alleen een lacune in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Zutphen opgevuld, maar ook een monument voor de dappere mannen en vrouwen opgericht van wie er acht hun activiteiten tegen de Duitse leugens met de dood moesten bekopen.

Zutphen – Geschiedenis in vogelvlucht

Historische Vereniging Zutphen

Zutphen is een van de oudste steden van Nederland en kent een rijk verleden. De Historische Vereniging Zutphen presenteert in deze uitgave de geschiedenis van de stad in vogelvlucht. Aan de hand van 28 rijk geïllustreerde hoofdstukken word je meegenomen op een ontdekkingsreis door het verleden van de stad en haar omgeving.

Atlas van negen Hanzesteden

Ewout van der Horst, Frank Inklaar, Harry Stalknecht, Michel Groothedde, Paul Brood

Eén van de boeiende aspecten van de geschiedenis van de Hanze is dat zij eeuwenlang functioneerde zonder een organisatie te zijn. Zij was een verbond dat de leden economisch voordeel garandeerde ten opzichte van de concurrentie. Belangrijkste product is de haring uit de Baltische Zee, andere producten zijn wijn uit het Rijngebied, zout uit Lüneburg, stokvis uit Noorwegen, wol uit Engeland, stoffen uit de Nederlanden, bier uit Hamburg en Bremen en granen uit Noord-Duitsland en het Baltische gebied. Aanvankelijk was de Hanze een verbinding van kooplieden, maar omstreeks 1300 werd zij omgezet in een stedenbond.

Het jaar 1356 is een omslagpunt. Toen werd de zogenaamde Hanzedag ingesteld als orgaan om de gemeenschappelijke belangen van het verbond te behartigen. Ondanks successen nam slechts een beperkt aantal steden regelmatig deel. Bovendien werden de vertegenwoordigers gehinderd door een te gering mandaat om besluiten te nemen.

In het huidige Nederland zijn het vooral steden in het noorden en oosten die tot de Hanze toetreden. De Atlas van negen Hanzesteden plaatst hun lidmaatschap in historisch perspectief.

Hotelfamilie – Familiehotel

Van pension ADBO naar hotel De Scheperskamp

Anneloes Timmerije

Hotel De Scheperskamp in Lochem heeft een rijke historie. Het verhaal begint bij Boot. In 1908 koopt de heer C.J. Boot een stuk grond van driekwart hectare aan de voet van de Paasberg in Lochem. En in 1910 begint mevrouw Dina Boot haar pension in het prachtige nieuwe huis en noemt het ADBO.

Het duurt niet lang voordat iedereen in Lochem en omstreken weet waar die naam voor staat: ADriaan BOot, naar de eigenaar. Verrassend genoeg is dat niet meer dan een mythe. De naam had niets met de naam van de eerste eigenaar te maken, want die heette Cornelis Jacobus. Niettemin werd ADBO een begrip tot ver buiten Lochem. En dat is te danken aan de familie Hegger, hoteliers in hart en nieren.

Henri Hegger, 29 jaar oud, neemt het hotel in 1927 over, en zwaait er jarenlang de scepter, samen met zijn tweede vrouw Bertha Hegger-Pardijs. Na haar plotselinge overlijden nemen haar zoon Reinout en schoondochter Clary de zaak over. Zij geven het hotel een nieuwe naam: De Scheperskamp.

En achttien jaar nadat zij afscheid namen van hun hotel verschijnt dit boek Hotelfamilie – Familiehotel. Een tijdsbeeld en een familiegeschiedenis.

De Vrolijke Canon van Zutphen – 1350 tot 1700

Davy Kastelein en Derk-Jan Rouwenhorst

Archeoloog Davy Kastelein schetst in het tweede deel van De Vrolijke Canon van Zutphen met cartoons, historisch beeldmateriaal en overzichtelijke kaartjes een levendig beeld van de historie van Zutphen van plusminus 1350 tot 1700. Onderwerpen die aan bod komen zijn: de Zwarte Dood, de gilden, de intocht van Karel de Stoute, de Slag bij Warnsveld, de Eerste Berkelcompagnie en de rol van Zutphen in de Hanze.

De illustraties zijn van de hand van Derk-Jan Rouwenhorst, die wekelijks de cartoons van Gert & Tess verzorgt voor de lokale krant Contact.

Huis Landfort – Een buiten op de grens

Samenstelling René W.Chr. Dessing

Over de geschiedenis van het uit 1434 daterende Huis Landfort was nauwelijks een samenvattend verhaal voorhanden. Deze publicatie brengt daar verandering in doordat elf onderzoekers en deskundigen hun krachten bundelden. Samen beschrijven zij de lange bewonersgeschiedenis, de bouwkundige ontwikkelingen van het landhuis en de duiventoren en gaan ze uitgebreid in op de wording van de buitenplaats naar de huidige vorm van Huis Landfort.

Tijdens het onderzoek zijn tal van nieuwe feiten boven water gekomen. Zo was nauwelijks bekend welke rol deze buitenplaats speelde tijdens en na de bezetting door Napoleon in het beheer van het grondbezit van de Oranjes in Oost-Nederland. Ook over de vier generaties Luyken die hier vanaf 1823 tot 1970 eigenaar waren, is veel meer bekend geworden, waaronder de aanleiding en de omstandigheden waardoor de familie de buitenplaats in 1970 tot haar grote verdriet moest verkopen.

In de bouwkundige bijdrages wordt uitgebreid aandacht besteed aan de verschijningsvormen en classicistische elementen van deze voor Nederland uitzonderlijke buitenplaats. Interessant zijn ook de bijdrages die ingaan op groenhistorische ontwikkeling van het prachtige landschappelijke park van Jan David Zocher jr. – een park dat volgens sommigen zijn best bewaarde ontwerp in Nederland is.

Kortom, dit boek biedt een prachtig overzicht van de rijke geschiedenis van Huis Landfort en is tevens een uitnodiging deze historische buitenplaats te bezoeken.