Lezende pubers

Docent Nederlands en stadsdichter Dietske van den Berg geeft les op een middelbare school in Zutphen. Pubers en lezen – hoe doet ze dat?

Boekgesprekken in de klas

Dit schooljaar hebben we in de vierde klas van havo en vwo een groepsgesprek over boeken geïntroduceerd als vervanging van een schriftelijk boekverslag. Leerlingen lazen in kleine groepjes een boek naar keuze, zoals Gebr. van Ted van Lieshout, Beste mevrouw Eva van Valentijn de Heer, Perenbomen bloeien wit van Gerbrand Bakker en Confrontaties van Simone Atangana Bekono. Daarna gingen ze puzzelen: welke literaire begrippen, zoals perspectief, open of gesloten einde, motto, leidmotieven en symboliek, konden zij toepassen op dit boek? Zij bereidden een groepsgesprek voor, onder begeleiding van de docent, waarin de toegepaste theorie een plaats zou krijgen, maar ook volop ruimte was om met elkaar over andere aspecten van het boek te praten.

Eerst wat onwennig en aarzelend – ook de docenten vonden het best een beetje spannend – maar daarna steeds vrijmoediger spraken we in deze relatief veilige omgeving over wat we uit het boek hadden gehaald. In een mum van tijd tuimelden we de diepte van het leven in en spraken over rouw, homoseksualiteit, opvoeding, verwaarlozing, geheimen, geweld, relaties en wat al niet meer. Er was een leerling die spontaan vertelde dat hij zelf zijn broertje had verloren en daarom veel herkende in Gebr. Een andere leerling vertelde dat haar broer homoseksueel was en dat zij zich door het boek meer bewust werd van wat er in hem om zou kunnen gaan.

Leerlingen gaven aan nog nooit op deze manier met elkaar over boeken gesproken te hebben. De boeken gingen meer leven en ze vonden het fijn om in zo’n kleine, vertrouwde groep persoonlijke (lees)ervaringen te kunnen delen. Docenten merkten dat je in vergelijking met een schriftelijk verslag in een gesprek veel meer diepte bereikt en ook dichter de essentie van lezen nadert: wat brengt dit boek in jouw leven, gedachten en gevoelens teweeg? Het was een bijzondere ervaring om tussen alle drukte door even samen stil te staan, met elkaar te praten, naar elkaar te luisteren, elkaar te vertrouwen, in al onze kwetsbaarheid.

Dietske van den Berg-Geerlings is docent Nederlands op het Eligant Lyceum en stadsdichter van Zutphen. Daarnaast is zij auteur van diverse romans en dichtbundels. Zij schrijft bovendien literatuurrecensies voor Tzum, Poëziekrant en Boekenkrant.