Plien van Albada over Dit zijn geen aardige mensen van Andrew Harding

Misschien was het van invloed dat ik niet lang voor ik dit boek las in Zuid-Afrika was geweest, en met eigen ogen had gezien hoe onbegrijpelijk mooi en hartverscheurend gecompliceerd dat land is. Maar dat is zeker niet het enige. Vanaf de eerste zinnen van Dit zijn geen aardige mensen, een waargebeurd rechtbankdrama, dat gaat over moord, collectieve schuld en individuele gerechtigheid, en dat leest als een literaire thriller, kruipt Andrew Harding onder je huid.

Op een warme avond verzamelt een groep van veertig mannen zich op een stoffig veld aan de rand van Parys, niet ver van Johannesburg. Dit zijn geen aardige mensen is het verhaal van die nacht, van een moord op twee jongens, en van wat er daarna gebeurt. Families worden uiteen gescheurd, mensen gaan failliet, doen zelfmoordpogingen, scheiden, liegen, bedreigen en verraden elkaar. De onderlinge verhoudingen binnen Parys zijn hierna nooit meer hetzelfde.

De rechtszaak, die duurde van 2016 tot 2020, maakt pijnlijk duidelijk hoe fragiel en gesegregeerd de Zuid-Afrikaanse samenleving nog altijd is. Er worden door de politie gevoelige fouten gemaakt. Maar de grote kracht van Harding is dat hij, een ervaren BBC-correspondent, het vertrouwen van alle hoofdrolspelers heeft weten te winnen, en iedereen op een menselijke, genuanceerde manier opvoert. Zo leest de tragedie van Parys als een waarachtig, fijnzinnig, caleidoscopisch portret van het huidige Zuid-Afrika.

‘Zeer aangrijpend, actueel en schokkend,’ schreef Philippe Sands over dit boek, en Alexander McCall Smith noemde het: ‘Een boek van niet te overschatten belang. Een meesterwerk.’ Toen we het aankochten, wisten we dat de verkoop in Nederland geen uitgemaakte zaak was, Zuid-Afrika is voor veel mensen nu eenmaal ver weg. Maar als je, zoals Balans, uitgeeft vanuit een zekere maatschappelijke betrokkenheid, kan en wil je een boek als dit niet voorbij laten gaan. Ik hoop van harte dat iedereen het leest, want het is meesterlijk geschreven, het is belangrijk en je zult het niet snel vergeten.

Plien van Albada