Herman over Nietzsche van Stefan Zweig

Flapteksten zijn bedrieglijke verleiders. ‘Dit meesterlijke portret van de mens Nietzsche is een indrukwekkend document om het denken van de filosoof grondig te begrijpen.’ Dat is echt onzin, want als het portret (ruim 100 pagina’s) van Nietzsche door Zweig iets leert dan is het dat Nietzsche zichzelf niet eens de tijd gunde het eigen denken dieper te doorgronden, laat staan dat de lezer dat zou kunnen.

En toch is dit portret een groot cadeau voor de lezer. De heerlijke – af en toe een beetje over de top – taal van Zweig laat zien hoe deze filosoof altijd hartstochtelijk, zelfs pijnlijk wanhopig op zoek was naar de avonturen van de geest. Laat ik, liever dan met de valse pretentie van een kenner, u verleiden met twee citaten.

‘Op Nietzsche rust een vloek, hij is gedoemd onophoudelijk te denken, zoals de wilde jager in het sprookje eeuwig moet jagen: zijn hartstocht is zijn kwelling, zijn nood geworden, en zijn ademhaling, zijn schrijfstijl heeft dat springerige, hete, dat opgejaagde…’

‘Bij de andere Duitse filosofen kabbelt het bestaan op episch-kalme wijze voort, hun filosofie komt neer op het behaaglijk-ambachtelijk voortborduren op een ooit uit de war gehaalde knoop, ze filosoferen als het ware vanuit de luie stoel…’

Een grondig begrip van zijn denken zult u door lezing van dit portret niet krijgen, maar wel een prachtig beeld van een echt en grenzeloos mens.