De geschiedenislezers

Geschiedenisboeken staan op het leesclubmenu van Elsa, Erica, Jan, Janus en Lidewyde en anders niet. Om te weten, om méér te weten, om de verhalen en om de bonus dat je het leven van vandaag iets beter of in elk geval iets minder slecht gaat begrijpen. Want de leesclub is het over één ding eens: kennis van de geschiedenis nuanceert en verdiept het heden. Wat maakte van deze lezers geschiedenislezers?

De een weet niet anders (‘het was er altijd’), anderen studeerden geschiedenis en weer een ander herinnert zich nog heel goed dat ze de roman Désirée las, over de geliefde van Napoleon, en ondergedompeld werd in een prachtig verhaal. Het verhaal was verzonnen, maar de liefde voor verhalen van vroeger bleef.

Deze liefde stond nadenken en verrast worden niet in de weg. Verrast werden deze lezers bijvoorbeeld door de biografie van Abraham Kuyper. Diens gereformeerden bleken een stuk minder gereformeerd dan gedacht en Abraham zelf bleek – lezen is leren – weliswaar laat, maar toch hard en duidelijk achter het vrouwenkiesrecht te staan.

Bij de recente verhitte discussies over de Gouden Koets en over de betekenis van het woord ‘bersiap’ konden deze lezers terugvallen op in de leesclub besproken boeken. Zo kregen beide discussies een diepgang die er zonder de boeken niet zou zijn geweest.

Het boek Revolusi werkte zelfs ontnuchterend, om niet te zeggen confronterend, niet alleen vanwege Nederlandse wandaden daar, maar zeker ook vanwege de beschreven eigengereide houding hier.

Geschiedenisboeken geven ook meer inzicht in vandaag, met al het voorbehoud dat daarbij hoort. Maar de vijf lezers maken geen voorbehoud in hun onbegrip over het koningshuis. Na alle verslonden boeken over machthebbers in vroeger eeuwen (van Caesar tot u weet wel) hoort het koningshuis wat hen betreft alleen nog in een geschiedenisboek thuis en niet meer in een echt paleis. Uw interviewer citeert: ‘Volstrekt uit de tijd; wat een poespas.’

Maar over de bewoners van dat koningshuis geen kwaad woord en dat sluit mooi aan bij het belangrijkste dat onze leesclub leert van hun geschiedenisboeken. Alles, goed en kwaad, was en is mensenwerk. En in die zin wijzen al die boeken op onze medemensen en dus op medemenselijkheid. Hoe mooi heeft deze leesclub het?

Interview: Herman Krans