Banner trap
< terug naar eerdere schrijftips

Caspar Janssen


Als kind wilde ik drummer worden. Hele namiddagen en vroege avonden zat ik met potloden een drumstel te bespelen dat bestond uit busjes, kopjes, glazen, doosjes en schoolboeken. Maar een echt drumstel kwam het huis niet in, besloten mijn ouders, vanwege de buren. Die beslissing hakte er flink in.

Toen ik later ging schrijven merkte ik dat ook schrijven alles met ritme te maken heeft. Schrijven is een kwestie van de aandacht vasthouden. De kunst is om in te schatten wanneer en waarom je zelf afhaakt bij een tekst die je produceert. En om dat toe te geven. Zo zit ik vaak in mezelf pratend gebogen over mijn teksten: Nee, nu wordt het langdradig, en nee, dit is te stroef geformuleerd, of nee, te veel informatie in een zin, nu dwaal je te ver af, of nee, dit is larmoyant, of nee, dit is een cliché. Het tegendeel kan ook gebeuren, dat je geraakt wordt door een tekst die je zojuist hebt neergeschreven. Dat is het hoogst haalbare.

Bij alles wat ik schrijf probeer ik het ritme te zoeken dat bij het onderwerp past. Afgelopen jaren schreef ik over het landschap, ik liep door Nederland en schreef korte stukjes over wat ik zag en hoorde. Het ritme van het landschap – en mijn eigen looptempo – had zijn weerslag op de taal. Het ging op en af, kronkelend, soms even recht vooruit, met gezwinde pas of met gestrekt been, dan even stilstaand, dan weer werd het tijd voor een zijweggetje, dan was het lang, dan weer kort. Het doel is dat de lezer het gevoel heeft dat hij of zij meeloopt.

De moeilijkheid bij het schrijven over landschap en natuur is dat er weinig pratende personages voorhanden zijn. De kunst is om die niet in mensentaal sprekende omgeving op papier tot leven te brengen, om de lezer dat landschap in te leiden en te laten beleven. En om de spanning vast te houden. Dat kan alleen door zorgvuldig taalgebruik en door afwisseling. Wat je ook kunt zeggen: schrijven draait om ritme, om variatie, om tempowisselingen. Verrassende wendingen, originele taalvondsten, het zijn allemaal bruikbare instrumenten, mits ze in dienst staan van het verhaal, mits je er geen valse noten mee produceert. Ik hou het mezelf graag voor: schrijven is net muziek maken. Al is het maar omdat ik zo, voor mijn gevoel, toch nog een beetje drummer ben geworden.

Caspar Janssen is journalist (o.a. voor de Volkskrant) en schrijver. Hij schrijft over natuur, dieren, wilde planten, landschap en de rol van mensen daarin. Vaak is hij op pad, maar hij verblijft ook graag op zijn balkon, waar hij een insectenparadijs probeert te creëren.

Inschrijven nieuwsbrief