Nieuwsbrief

Foto © Jacinthe Sykora

Tatjana over Het verbond van het water van Abraham Verghese

Na zijn debuut (en bestseller) De heelmeesters uit 2009 is Het verbond van het water de nieuwe grote roman van de Amerikaanse schrijver en arts Abraham Verghese. Ook in dit boek komt Verghese’s medische achtergrond duidelijk naar voren. De broeierige hitte en nietsontziende moessonregens in de deelstaat Kerala in Zuidwest-India vormen het decor van dit prachtige familie-epos.

Het verhaal begint in 1900, wanneer Big Ammachi op haar twaalfde wordt uitgehuwelijkt aan een stille veertigjarige weduwnaar. Het verhaal volgt haar en drie generaties, met als rode draad een duister familiegeheim, ‘de Aandoening’ genoemd: veel familieleden hebben een sterke weerzin tegen water en in elke generatie sterft minstens één familielid door verdrinking. Het verbond van het water is niet alleen een familiegeschiedenis, maar ook een cultuurgeschiedenis van India: Verghese legt op subtiele wijze de invloed van het Indiase kastesysteem bloot en je krijgt als lezer zijdelings mee hoe India onafhankelijk werd van het Britse Imperium.

Dit meeslepende epos heeft het allemaal: natuur, mysterie, liefde, verlies en verlossing. In zijn beeldende stijl, doorspekt met Indiase woorden, maakt Verghese de luidruchtige drukte in de stad Madras en de warme geborgenheid in het huis van Big Ammachi intens voelbaar. Het perfecte vakantieboek (677 pagina’s) om vele prettige leesuren in door te brengen.

Tatjana Stuckelschwaiger studeerde Russische taal- en letterkunde in Leiden en werkte jarenlang bij het ministerie van Defensie. Ze woont met haar gezin in Zutphen. Naast de klassieke ‘Russen’ leest ze graag historische romans.

Ine over Lied van de profeet van Paul Lynch

Als iemand mij had verteld dat ik zwaar onder de indruk zou zijn van een boek over het instorten van de democratie dan had ik mijn hoofd geschud. Geen boek voor mij. Maar toen de Ierse schrijver Paul Lynch met Lied van de profeet de Booker Prize won en Frits Abrahams het in NRC een onvergetelijke roman noemde, dacht ik: misschien moet ik het toch maar lezen.

Lied van de profeet is geen politiek manifest, geen onwaarschijnlijke dystopie, maar een diep menselijke, universele roman, die je laat beseffen dat alles wat ver van je bed speelt, ook jou kan overkomen.

‘Het einde van de wereld komt naar jouw land en bezoekt jouw dorp en klopt op de deur van jouw huis en wordt voor anderen slechts een verre waarschuwing, een kort bericht op het nieuws.’

Lynch vertelt het verhaal vanuit een jonge vrouw, Eilish genaamd, met wie je je meteen kunt identificeren. Van de eerste tot en met de laatste zin leef je met haar mee en word je deelgenoot van de huiveringwekkende gebeurtenissen die zich om haar heen voltrekken.

Op een dag wordt de man van Eilish, vakbondsman Larry, door onbekenden meegenomen en blijft zij alleen achter met hun vier kinderen. Eilish probeert haar dagelijkse dingen te blijven doen: naar haar werk gaan, voor de kinderen zorgen en ook voor haar dementerende vader die aan de andere kant van de stad woont. Haar twaalfjarige zoon plast in zijn bed sinds zijn vader is opgepakt, opeens komt er bruin water uit de kraan en haar oudste van zestien wordt opgeroepen voor dienstplicht. De schappen in de supermarkt raken leeg en de scholen sluiten hun deuren ‘tot de rust en orde in het land hersteld is’.
En dat is nog maar het begin.

Lied van de profeet is een onthutsende waarschuwing, een confronterende les in empathie en een razendknap geschreven roman. Je zou het iedereen in handen willen drukken.

Ine Soepnel studeerde Nederlandse taal- en letterkunde, werkte jarenlang in de uitgeverij en is sinds 1 februari 2015 boekhandelaar in de stad waarin ze al sinds 1985 woont.

Jacinthe over Een lui letterland van Anne Steenhoff

In een tijd waarin de alarmerende berichten over ontlezing en de beroerde leesvaardigheid van kinderen over elkaar heen buitelen, is Een lui letterland van Anne Steenhoff een stevige draai om de oren van de beleidsmakers. Steenhoff, docent op een lagere school en groot boekenliefhebber, beschrijft aanstekelijk hoe zij het leesniveau in haar klas binnen anderhalf jaar weer omhoog kreeg. En dat bleek niet eens zo’n heksentoer als gedacht.

Alles begint, zo stelt Steenhoff, met de leraar: ‘Als de gemiddelde leerkracht met pensioen gaat, heeft zij of hij meer dan duizend kinderen in de klas gehad.’ Hoe kan het dan, vraagt zij zich af, dat 40 procent van de pabostudenten nooit vrijwillig een boek leest? ‘Leerkrachten die leesvaardigheid willen overdragen moeten zelf lezen, kinderboeken welteverstaan. […] Zodat ze nieuwe boeken kunnen aanraden aan hun leerlingen.’

Van haar directeur kreeg Steenhoff alle ruimte om te experimenteren. Ze schroefde de lessen begrijpend lezen drastisch terug, vulde haar klas met de mooiste kinderliteratuur (klassiekers én nieuwe titels), verdubbelde de leestijd naar 30 minuten per dag en – misschien nog wel het belangrijkst – dook als lichtend voorbeeld tijdens dat halfuurtje zelf ook in een boek. Binnen anderhalf jaar lazen de meeste leerlingen met meer plezier en zat iedereen dik boven het streefniveau.

Een lui letterland is een praktisch en hoopvol boek met tips voor docenten, opvoeders én beleidsmakers die het tij willen keren. Niet alleen om ervoor te zorgen dat ook de volgende generatie nog zelf een belastingformulier kan begrijpen, maar vooral omdat van mooie verhalen iedereen gelukkiger wordt.

Jacinthe Sykora studeerde Franse taal- en letterkunde en werkte als vertaalster, onder meer bij het ministerie van Defensie. Na een verblijf van twee jaar in Italië kwam ze te werken in een boekhandel in Drenthe en vervolgens in Zutphen. Met twee jonge dochters zit ze thuis volop in de kinderboeken.

Tess over De zaaier van Octavia E. Butler

Octavia Butler (1947-2006) was de eerste zwarte vrouw die sciencefiction schreef. Volgens critici leest haar werk als een kruising tussen Toni Morrison en Ursula K. Le Guin. Mijn nieuwsgierigheid was meteen gewekt!

In 1993 publiceerde Butler Parable of the Sower (De zaaier, vertaald door Reshma Jagernath en Ine Willems), een toekomstroman die in 2024 in Californië speelt. De klimaatcrisis is volledig uit de hand gelopen, voedsel en water zijn duur en moeilijk verkrijgbaar en de wereld is veel gevaarlijker geworden.

We volgen Lauren Olamina, een tiener die met haar vader, een prediker, in een omheinde gemeenschap woont. Lauren is een ‘sharer’, ze voelt de pijn van anderen alsof het haar eigen pijn is. Ze is spiritueel, maar niet christelijk, zoals haar vader. Lauren heeft als motto ‘God is verandering’. Ze schrijft haar eigen verzen en noemt ze ‘Earthseed’, haar persoonlijke geloofsovertuiging.

Als Laurens veilige leven bruut verstoord wordt, zorgen deze visionaire verzen ervoor dat ze mensen om zich heen kan verzamelen en een nieuwe gemeenschap kan opbouwen.

Hoe bar de wereld er ook uitziet, er kan altijd gewerkt worden aan een betere toekomst, is de hoopvolle boodschap van Butler, die door dit prachtige boek in mijn hoofd is geplant.

Tess Masselink studeerde Engelse taal en cultuur en literair vertalen. Ze leest het liefst fantasy en sciencefiction en wandelt, fietst en doet aan yoga. Sinds juni 2021 werkt ze in onze boekhandel.

Herman over Logboek Slauerhoff – Dagboeken en reisverslagen

Logboek Slauerhoff is Schrijversprentenboek nummer 60. Nummer 1, over Adriaan Roland Holst verscheen in 1958, nummer 6 in 1961, over Slauerhoff. U leest het goed: met een tussentijd van meer dan zestig jaar verschenen er twee schrijversprentenboeken over dezelfde schrijver en daarmee is Slauerhoff uniek.

Nu was hij toch al uniek, deze volgens velen enige echte romanticus in de Nederlandse literatuur. Was het schrijversprentenboek uit 1961 nog vooral veertig pagina’s opsomming van leven en werk, verluchtigd met foto’s, dichtregels, handschriften e.d., het logboek bevat in bijna driehonderd rijk geïllustreerde pagina’s chronologisch zijn dagboeken en reisverslagen. Als leunstoelromanticus reisde ik met hem mee. Wat een feest. Met de jonge Jan die gegrepen raakt door oude Peruaanse zeevaarders, met de scheepsarts die door ontelbare opiumpijpen weldadig slaapt (eventjes dan), met de verslaggever die Dante zou willen uitnodigen in een sloppenwijk om ‘een nieuw hoofdstuk aan De Hel toe te voegen’ en met de zieke dichter, een paar maanden voor zijn overlijden: ‘Met de navigatie is het vooreerst afgelopen. Zeker nog een half jaar ‒ Et voilà. Ik heb ‘t hier niet onaardig maar verveel me dood, je kent Hilversum misschien wel.’

De flaptekst van het logboek was zowaar niet gelogen: dichter bij Slauerhoff kun je niet komen.

Sinds 1987 is Herman Krans advocaat in Zutphen. Hij houdt zijn hele leven al van boeken (‘Wat is er leuker dan boeken?’) en werkt met groot genoegen op zaterdag in de winkel van zijn vrouw Ine.

Lena over Dezelfde maan van Dorien Dijkhuis

‘Wachten is hopen. Is je een mogelijke toekomst voorstellen. Is reikhalzend uitkijken. Is verlangen. Is geloven dat er iets voorbij het wachten ligt.’

Als ik door mijn exemplaar van Dezelfde maan blader, zie ik dat ik op meer dan de helft van de bladzijdes onderstrepingen of aantekeningen heb gezet. Een teken dat het boek me veel heeft gedaan. Ook nu ik het al een paar maanden uit heb, blijf ik nadenken over de inhoud. Maar waar het precies over gaat, valt niet zo makkelijk in een paar zinnen samen te vatten. Het is heel poëtisch geschreven en er is geen plot. Soms lijkt het een literair essay. Het voelt alsof je in het hoofd van de hoofdpersoon zit en haar gedachten, associaties en herinneringen leest, over het maken en niet maken van keuzes, over kantelpunten in het leven, verlangens, eenzaamheid en een kinderwens. Deze gedachten worden afgewisseld met citaten en gedachten van denkers en schrijvers, als Virginia Woolf, Thomas Tidholm, Maggie Nelson, Sei Shōnagon en Henri Bergson. Ook komen er feiten voorbij, soms leuk om te weten, soms ontroerend: ‘Lokkie, de kat van schrijfster Ina Boudier-Bakker, die urenlang door het kijkglaasje van de kist naar haar opgebaarde baas zat te turen.’

Dezelfde maan bracht mij precies wat ik van een goed boek verwacht: mooi geformuleerde zinnen, interessante ideeën en de gelegenheid om mijn eigen gedachten uit te laten kristalliseren. Het is nu een van mijn nieuwe favorieten.

Lena van Halen studeert biologie en danst en leest graag. Ze werkt op zaterdag in onze boekhandel.

Bram over Lichtspel van Daniel Kehlmann

In de roman Lichtspel (vertaald door Josephine Rijnaarts) speelt de Duitse schrijver en filosoof Daniel Kehlmann (bekend van zijn bestsellers Het meten van de wereld en Tijl) op ingenieuze wijze met de historische werkelijkheid. We volgen G.W. Pabst, een bekende Oostenrijkse filmregisseur die echt heeft bestaan. In 1938, na een geflopte film, keert hij uit Hollywood terug naar zijn geboorteland. Als de oorlog uitbreekt zitten hij en zijn gezin in de val. Zelf zegt hij dat hij vanwege familieomstandigheden is teruggekeerd en dat hij geen films wil maken onder het nationaalsocialistische bewind. Maar als lezer blijf je je afvragen waar zijn loyaliteit echt ligt, zeker als Pabst uiteindelijk toch ingaat op een aanbod van Goebbels, de minister van propaganda.

Het boek roept interessante ethische vragen op, als: wat zou jij doen als de keuze is: onder de bescherming van de nazi’s blijven filmen of trouw blijven aan de kunst en eindigen in het concentratiekamp? Is Pabst een slachtoffer of een opportunist?

Net zoals Pabst geniaal is in het begeleiden van acteurs, is Kehlmann een meester in het aansturen van zijn personages in dit fantastische boek. Je kunt het spannende verhaal snel uitlezen maar je kunt ook de tijd nemen om dieper na te denken over de duivelse dilemma’s die het boek oproept.

Bram van den Berg studeert natuur- en sterrenkunde. Daarnaast verdiept hij zich in taal en literatuur. Hij werkt op zaterdag in onze boekhandel.