Nieuwsbrief

Jacinthe over Compoun van Ronelda S. Kamfer

Nieuwsgierig geworden door de podcast Van Dis ongefilterd (aanrader!), waarin Adriaan van Dis de Zuid-Afrikaanse dichter Ronelda S. Kamfer bespreekt, las ik haar debuutroman Compoun; een bikkelhard verhaal vol inktzwarte humor over een jeugd in een township vlak na de apartheid. Bepaald geen vrolijke lectuur en toch was ik vanaf de allereerste pagina gegrepen. Aan Kamfers ritmische, beeldende taal – indrukwekkend vertaald door dichter Alfred Schaffer – valt geen weerstand te bieden.

Nadia heeft de ‘vuurspuwende bek’ van haar tirannieke oma, ‘de stammoeder van de leugen’ geërfd. In recht voor zijn raap Kaaps-Afrikaans, een dialect met veel Engelse woorden en straattaal, brengt zij samen met haar neefje Xavie verzwegen geheimen en giftige familieverhoudingen aan het licht: de verboden relatie van tante Diana met een zwarte landarbeider, de criminele zaakjes van Uncle Empty, de diepe armoede en het alomtegenwoordige (huiselijke) geweld. Een ding heeft Nadia zichzelf gezworen: nooit zo te worden als haar moeder en tantes: ‘De vrouwen in mijn familie zijn vuurvast, nat hout zijn ze, maar ik ben een kurkdroog aanmaakhoutje en al leg je me onder natte stronken, vlam zal ik vatten.’

Kamfer, net als Nadia opgegroeid op de Kaapse Vlakte, baseerde het boek deels op de verhalen van haar grootvader. Ze begon al jong met schrijven, gestimuleerd door niemand minder dan Antjie Krog. Inmiddels heeft Kamfer vier dichtbundels (eveneens vertaald door Schaffer) en deze weergaloze roman op haar naam staan.

Jacinthe Sykora studeerde Franse taal- en letterkunde en werkte als vertaalster, onder meer bij het ministerie van Defensie. Na een verblijf van twee jaar in Italië kwam ze te werken in een boekhandel in Drenthe en vervolgens in Zutphen. Met twee jonge dochters zit ze thuis volop in de kinderboeken.

Ine over Vier de teugels van Kathryn Scanlan

Nadat ik op mijn twaalfde van een paard viel en mijn sleutelbeen brak, heb ik mezelf nooit meer betrapt op een bijzondere belangstelling voor paarden. Toch viel ik als een blok voor Vier de teugels van Kathryn Scanlan, het levensverhaal van Sonia, die al van jongs af aan wist dat ze voor paarden geboren was. In zijn ontroerende eenvoud deed het me denken aan een ander geliefd boek: Stoner van John Williams, maar de stem van Sonia is zo uniek dat je het eigenlijk nergens mee kunt vergelijken.

In korte, fragmentarische hoofdstukken en zonder enige opsmuk vertelt Sonia over de hoogte- en dieptepunten van haar leven. Als jong meisje verliest ze haar hart aan een kleine mustang, Rowdy, die iedereen van zijn rug werpt, behalve (na heel lang volhouden) Sonia. Het is het begin van haar leven met en voor paarden, waar ze alles maar dan ook álles voor over heeft.

Op haar achttiende gaat ze fulltime op de renbaan werken en krijgt ze er een familie bij, van verzorgers, jockeys, trainers, stewards en stalknechten. Het is een fascinerende, harde en gesloten mannenwereld. Ze werkt zestien uur per dag. Ze sjouwt met hooibalen van 50 kilo. Ze wordt verkracht. Maar haar diepe liefde voor het paard is er niet uit te rammen. ‘Als het echt erg was ging ik naar het paard en door het paard werd alles weer beter.’

Sonia kan haar paarden lezen, weet hoe ze zich voelen, of ze pijn hebben of blij zijn, of ze rust nodig hebben of eenzaam zijn. Dark Side, een halfblind paard dat ze van het slachthuis redt, traint ze tot hij alle races wint.

Ik sloeg het dicht en dacht: ik begin weer opnieuw. Om te koesteren, dit prachtige boek over het rauwe leven en de troost van dieren.

Ine Soepnel studeerde Nederlandse taal- en letterkunde, werkte jarenlang in de uitgeverij en is sinds 1 februari 2015 boekhandelaar in de stad waarin ze al sinds 1985 woont.

Foto © Jacinthe Sykora

Tatjana over Trofee van Gaea Schoeters

Het in Vlaanderen bejubelde Trofee van de Vlaamse auteur Gaea Schoeters verdient ook de aandacht van het Nederlandse publiek vindt uitgeverij Querido. Het wordt opnieuw uitgegeven en ik snap waarom. Deze roman, die gaat over de trofeejacht in Afrika, is misschien niet je eerste keus in de boekhandel. Maar dat is onterecht. Het boek is hypnotiserend spannend en behandelt op sublieme wijze het controversiële thema van de jacht.

Het motto van het boek is veelzeggend:
‘It was written I should be loyal to the nightmare of my choice.’
– Joseph Conrad, Heart of Darkness

Maak kennis met de Amerikaan Hunter White, gepokt en gemazeld in de jacht door zijn vader en opa. Hij gaat naar een niet nader genoemd land in Afrika om de zwarte neushoorn te schieten, zijn laatste trofee in de reeks van de ‘big five’. Hunter rechtvaardigt deze trofeejacht, waar rijke westerlingen veel geld voor betalen, als een vorm van natuurbehoud. Heel knap weet de auteur begrip voor hem op te roepen: je voelt zijn bezieling voor de jacht.
En dan wordt Hunter voor een schokkende keuze gesteld.
Met de verzengende Afrikaanse savanne als decor en de oorspronkelijke bevolking als indrukwekkende tegenspeler, wordt Hunter geconfronteerd met de gevolgen van zijn keuze. Stap voor stap word je zijn nachtmerrie binnen gesleept.
Ik heb het in één ruk uitgelezen.

Tatjana Stuckelschwaiger studeerde Russische taal- en letterkunde in Leiden en werkte jarenlang bij het ministerie van Defensie. Ze woont met haar gezin in Zutphen. Naast de klassieke ‘Russen’ leest ze graag historische romans.

Herman over Filosofisch Dagboek van Bart Wallet en Paul van Tongeren

Je mist meer dan je meemaakt. Dat geldt voor liefhebbers van pretparken, en net zo goed voor professoren Westerse filosofie. En het geldt al helemaal voor leunstoelliefhebbers van de Westerse filosofie. Maar voor hen is er sinds kort dit Filosofisch Dagboek.

Met veel zorg koos samensteller Bart Wallet 366 tekstfragmenten van maar liefst 120 filosofen, onder wie bekende namen als Erasmus, Spinoza en Rand, en onder wie althans voor mij onbekende namen als Girard, Gorgias en Deleuze. Het leverde een prachtige minibibliotheek op.

De lengte van ieder fragment is steeds ongeveer 300 woorden / één pagina, en het geheel is met liefde leesbaar vormgegeven. Wallet heeft alleen fragmenten willen opnemen die zelfstandig leesbaar en toegankelijk zijn, en die vooral iets te zeggen hebben, of dat nu inspirerend of intrigerend is.
In mijn leunstoel was ik tot nog toe het meest verrast door de voor mij onbekende Cornelis Verhoeven. Op 2 januari mocht ik nadenken over ‘Verwondering als beginsel’ en binnenkort, op 16 maart over ‘De dood en het gemis’ waarin Verhoeven de relatie die wij met onze voorouders hebben enerzijds de meest vage en anderzijds de grootste noemt.

Op een enkele uitzondering na is er geen direct verband tussen datum en filosofisch fragment, maar het zal vast geen toeval zijn dat Wallet begint met een ontroerende brief van Kierkegaard aan diens neef. Vriendschap, de plicht om jezelf lief te hebben en de relatieve waarde van grote filosofie, het staat er allemaal in.

In zijn inleiding haalt voormalig denker der Nederlanden Paul van Tongeren Nietzsche aan over ‘goed lezen’. Dat moet langzaam, met fijngevoelige vingers en ogen, en zo dat je achteraf nog nadenkt over wat je hebt gelezen. Deze fragmenten nodigen daar stuk voor stuk toe uit. Wat mij betreft is Filosofisch Dagboek een absolute aanrader voor iedereen die graag wil proberen zelf na te denken.

Sinds 1987 is Herman Krans advocaat in Zutphen. Hij houdt zijn hele leven al van boeken (‘Wat is er leuker dan boeken?’) en werkt met groot genoegen op  zaterdag in de winkel van zijn vrouw Ine.

Tess over Ségurant, de drakenridder van Emanuele Arioli

De avonturen van Ségurant, een van de ridders (de dapperste van allemaal) uit de legende van koning Arthur, zijn eeuwenlang vergeten geweest. Mediëvist Emanuele Arioli zocht in bibliotheken in heel Europa naar manuscripten over de drakenridder. Uit deze speurtocht is een unieke verzameling van vertellingen ontstaan, uit het Oudfrans vertaald en net zoals in de oorspronkelijke manuscripten verlucht met prachtige illustraties.

Dit is echt een boek voor liefhebbers van Arthurromans zoals ik. Allerlei bekende motieven komen erin voor: steekspelen en heroïsche veldslagen, queesten, tovenaressen en koningen uit verre landen. Ook Arthur, Lancelot en Merlijn beleven weer de nodige avonturen.

Ségurant komt natuurlijk niet zomaar aan de titel ‘drakenridder’. Tijdens een toernooi betoveren de feeën Morgane en Sybille hem zodanig dat hij achter een nepdraak aangaat. Arioli heeft in meerdere manuscripten verschillende eindes van deze queeste gevonden. De ontknopingen ga ik hier natuurlijk niet verklappen, maar in alle gevallen blijkt dat de heldhaftige Ségurant zijn titel geheel en al verdient.

Tess Masselink studeerde Engelse taal en cultuur en literair vertalen. Ze leest het liefst fantasy en sciencefiction en wandelt, fietst en doet aan yoga. Sinds juni 2021 werkt ze in onze boekhandel.

Bregje over Rouwdouwers van Falun Ellie Koos

In de debuutroman van Falun Ellie Koos komen allerlei factoren samen: opgroeien in armoede, een zoektocht naar jezelf, een moeilijke broer-zus-relatie, de elitaire kunstwereld, de huichelachtige maatschappij, maar bovenal heel veel pijn hebben en daar niet om mogen huilen.

Hoofdpersonage Ada keert haar leven als studente aan de kunstacademie de rug toe en gaat in Spanje wonen, in een afgelegen streek bij een man met wie ze geen taal deelt. Daar, los van de rest van de wereld, denkt Ada terug aan haar veelbewogen jeugd. Haar moeder overlijdt wanneer Ada nog jong is en haar vader voedt haar en haar broertje Broos op met harde hand. Eén ding is volgens hem het allerbelangrijkst: vecht voor je bestaan en denk maar niet dat iemand je komt helpen. ‘Mensen zijn veel te druk bezig met hun eigen om door te hebben dat ze iemand anders doodtrappen. Probeer dan nog maar eens boven te blijven.’

Falun Ellie Koos zegt zelf in een interview: ‘Als je bezig bent met overleven, voel je niet zo veel ruimte om te groeien.’ Precies dat maakt Rouwdouwers zo aangrijpend. Het gevoel van verdrukking wordt geweldig overgebracht, de door Ada beschreven scènes zijn levensecht. Ik voel de benauwende lucht in de stacaravan waarin geleefd wordt, ik voel de vingers van vader in mijn bovenarm en ik voel ook de drang om hem trots te maken.

Rouwdouwers heeft een terechte plek gekregen op de longlist van de Libris Literatuurprijs 2025. Het verhaal sleept je mee, schreeuwt tegen je en laat daarna weer een vreemde rust vallen. Het zorgt ervoor dat je terugdenkt aan je eigen jeugd en laat je weer beseffen dat als je wiegje ergens anders had gestaan, alles anders had kunnen zijn.

Bregje Piller studeert Nederlandse taal en cultuur aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Haar vrije tijd spendeert ze graag in boekhandels en kattencafés. Ze werkt op zaterdag in onze boekhandel.